Zespół ogona końskiego

Zespół ogona końskiego (zwyrodnieniowe zwężenie lędźwiowo-krzyżowe, DLS) jest często występującą chorobą dużych i średniej wielkości psów. Najczęściej występuje u owczarków niemieckich, owczarków belgijskich oraz labrador retrieverów, szczególnie często u psów pracujących.

W przebiegu tej choroby zmiany lokalizują się w obszarze stawu pomiędzy ostatnim kręgiem lędźwiowym a pierwszym kręgiem krzyżowym, a także w obszarze należących do tego stawu więzadeł: więzadła podłużnego grzbietowego, więzadła podłużnego brzusznego, więzadła międzyłukowego, które jest w tym odcinku wyjątkowo długie, ponieważ szpara pomiędzy L7 a S1 jest szeroka, a także więzadeł nadkolczystych oraz międzykolczystych. Na tym obszarze kanał kręgowy jest płaski i leży tutaj tzw. koński ogon. Segmenty rdzenia kręgowego są krótsze niż przynależne segmenty kręgów, dlatego też rdzeń kręgowy kończy się na wysokości L6, natomiast opony- pajęczynówka oraz opona twarda kończą się kawałek dalej. Na ogon koński składają się nerwy: kulszowy, sromowy, miedniczny oraz nerwy ogonowe.

Zaburzenia mechaniczne stawu lędźwiowo-krzyżowego powodują powstawanie mikrourazów, dochodzi do rozrostu tkanki łącznej włóknistej oraz powstania osteofitów. Następnie dochodzi do zmian rozrostowych oraz zniekształcenia się krążka międzykręgowego- zwyrodnienia dysku typu II Hansena. W przypadku, gdy dojdzie do zwężenia kanału kręgowego w odcinku lędźwiowo-krzyżowym i ucisku znajdujących się tam struktur- naczyń krwionośnych oraz nerwów- dochodzi do rozwinięcia się objawów zespołu ogona końskiego.

Głównym zjawiskiem dotyczącym tego schorzenia jest ból. Psy mogą wykazywać problemy ze wstawaniem, wchodzeniem po schodach do góry, często obserwowana jest kulawizna oraz bardziej zużyte pazury w wyniku pociągania kończynami. W bardziej zaawansowanych stanach pojawiają się niedowłady kończyn miednicznych, deficyty pozycjonowania proprioceptywnego lub rzadziej przeczulica okolic krocza i ogona. Dodatkowo ogon często jest opuszczony, a jego uniesienie wraz z uciskiem na region lędźwiowo-krzyżowy wywołuje reakcję bólową. Czasem stwierdza się również nietrzymanie kału, natomiast pęcherz moczowy dotykają objawy dolnego motoneuronu- pęcherz duży i wiotki, łatwy do opróżnienia.

Spondylopatia lędźwiowo-krzyżowa musi być różnicowana ze schorzeniami, które dają podobne objawy. Należą do nich urazy, nowotwory, stany zapalne krążka międzykręgowego, ropnie, dysplazja stawów biodrowych, zerwanie więzadeł krzyżowych oraz choroby rdzenia kręgowego np. mielopatia zwyrodnieniowa. Podstawą rozpoznania są objawy, wnikliwe badanie kliniczne oraz metody diagnostyki obrazowej takie jak rentgenografia, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa.

Leczenie opiera się na ocenie ciężkości objawów i ich czasu trwania. Czasem może pomóc bezwzględne ograniczenie ruchu w połączeniu z podawaniem niesteroidowych środków przeciwzapalnych, jednak najczęściej pacjenci po zdiagnozowaniu zespołu ogona końskiego wymagają przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego.

Rokowanie jest przeważnie dobre, ponieważ koński ogon, w przeciwieństwie do rdzenia kręgowego, szybko wraca do prawidłowego stanu. Rokowanie jest szczególnie dobre u zwierząt, które przed zabiegiem wykazywały tylko objawy bólowe.

Autor: lek. wet. Monika Pryszcz

Bibliografia

Michael D. Lorenz, Joe N. Kornegay, Neurologia weterynaryjna, Wyd. 1, red. wyd. pol. lek. wet.

Marcin Wrzosek, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2004, ISBN 978-0-7216-8986-9

Richard W. Nelson, C. Guillermo Couto, Choroby wewnętrzne małych zwierząt, t. 3, wyd. 1, red.

wyd. pol. prof. Roman Lechowski, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2009, ISBN 978-83-7609-

064-1

Andre Jaggy, Atlas i podręcznik neurologii małych zwierząt, Wyd. 1, red. wyd. pol. dr. n wet. Andrzej Pomianowski, Łódź, Galaktyka, 2007, ISBN 978-83-89896-68-1